به گزارش قدس انلاین، در زمینه تاسیس بانک ملی، اولین قشر از مردم ایران که در دوران مشروطیت به فکر ایجاد بانک ملی افتاد، زنان بودند که برای اولین بار در نشریه ندای وطن به تاسیس بانک ملی اشاره و آن را مطرح کردند که «بانک ملی را بر پا می کنیم». با این حال پس از تشكيل نخستين مجلس شوراي ملي مسئله استقراض مجدد از دول بيگانه بار ديگر مطرح شد و اين بار راه حلي به غير از استقراض از سوي نمايندگان مجلس پيشنهاد شد و آن هم تأسيس بانك ملي با سرمايه ايراني بود. تا پيش از اين بانك هايي چون بانك شاهي و بانك شاهنشاهي در ايران فعاليت می‌کردند و سرمايه گذران اين دو بانك، روس و انگليس بودند كه از هيچ منفعتي خود را بي نصيب نگه نمي‌داشتند. براي تشكيل نخستين بانك ملي در مجلس بحث هاي فراوان شد و بسياري از رجال با دادن وجوهي براي تأسيس بانك سرمايه گذاري كردند و از ملت و ديگر رجال نيز خواستار آن شدند تا به صورت داوطلبانه براي تأسيس اين بانك اقدام كنند. زنان از نخستين كساني بودند كه براي اين كار داوطلب شدند و مشاركت خود را اعلام كردند و اين امر در حالي صورت مي گرفت كه زنان اين دوره فاقد شغل و درآمد بودند و به غير از طبقه اشراف كه درآمدهاي ملكي داشتند اكثر آنان اندوخته ‌اي غير از طلا و جواهرات اندك خود نداشتند. در اعلامیه تاسیس این بانک آمده است: « مخدرات محترمه در مجالس و مساجد و معابر به صدا درآمدند كه اين وجه را ولو اينكه مجاناً باشد و بلاعوض خودمان حاضريم كه به دولت داده و از خارجه استقراض نشود».

 يكي از داوطلبان، زني از قزوين است كه از فوايد بانك ملي به خوبي آگاه است، در حد توان خود سعي دارد كه گامي براي استقلال اقتصادي كشورش بردارد و به همين منظور زيورآلات خود را كه سرمايه‌اي است در پستوي خانه‌اش و براي روز مبادا نگهداري كرده است به اضافه اندوخته «زني از همسايگان» به خانه ملت مي فرستد بلكه بانك ملي راه بيفتد. اين مكتوب در نشريات مختلف آن زمان  چون مجلس و حبل‌المتين منتشر شد.

چنانکه در این باره آمده است: «اين كمينه مقدار ناقابل از زيورآلات خودم را كه براي ايام محنت ذخيره كرده بودم فقط براي افتخار به توسط حضرت مستطاب عالي به جهت بانك ملي فرستادم. از حضور مبارك عالي عاجزانه استدعا دارد كه هديه مختصر كمينه را با نظر بلند خودتان ديده، بفرماييد اشياء مرسوله را اعضاي محترم بانك ملي با امانت و شرافت خودشان فروخته و هرچه قيمت آنها شد سند سهام بانك را براي كمينه روانه فرمايند. چه كنم زياده از اين قادر نبودم مگر اينكه جان خود را در موقع فداي ترقي وطن عزيز نمايم. زني هم از همسايگان كمينه حميت و غيرت نموده با اينكه شوهر ندارد و يك پسر صغير دارد آن بيچاره پول نقد نداشت سه فقره اسباب كه رد صورت عليحده ثبت شده به توسط كمينه تقديم حضور مبارك نموده كه آنها را هم فروخته سند سهام بانك ملي را به اسم صغير مشاراليه مرحمت فرمايند».

همچنین گفته شده یک زن کل ارث خود را که به مبلغ آن روز 5 هزار تومان بود یک جا هدیه کرد. گزارشی از بیانیه زنان آن دوران خطاب به بازاریانی که پول‌های خود را در بانک خارجی می‌گذاشتند، نیز نقل شده است. در این بیانیه زنان، مردان ثروتمندی که اموال خود را به بانک های خارجی سپردند، بی غیرت خطاب می‌کردند و می‌گفتند به سرنوشت این ملت بی اعتنایید و چرا ادعای مردانگی می‌کنید.

البته حمایت و یاری زنان به تاسیس بانک ملی به قشر خاصی محدود نبود. نه تنها اقشار محروم و ستم کش جامعه ایران، بلکه در این خیزش عمومی، همه اقشار و طبقات جامعه مشارکت داشتند و گروهی از زنان اعیان و اشراف کشور نیز متعهد شدند بر حسب تمکن مالی خویش از یک صد تومان تا هزار تومان کمک کنند.

منابع:

1- امامی، فیض‌الله، «نقش نشریات و تشکل‌های سیاسی و اجتماعی زنان در انقلاب مشروطه»، مجموعه مقالات همایش و بزرگداشت مشروطه، تبریز: ۱۳۸۳.

2-بامداد، بدرالملوك، زن ايراني از انقلاب مشروطيت تا انقلاب سفيد، تهران: 1347.

3-تاريخچه سي ساله بانك ملي ايران، تهران: 1338.